Huyện Vĩnh Linh có 5 xã, thị trấn ven biển, gồm: Vĩnh Giang, Vĩnh Thái, Vĩnh Kim, Vĩnh Thạch và Cửa Tùng với diện tích trên 500 km2, chiều dài bờ biển trên 25 km, dân số của 5 xã vùng biển 20.133 người, trong đó phụ nữ 15-49 tuổi là 4.619 người, phụ nữ có chồng trong độ tuổi sinh đẻ 3.005 người.
Tại các địa phương ven biển Vĩnh Linh, nhiều hộ dân có đời sống kinh tế dựa vào biển là chủ yếu. Đàn ông là lao động chính trong gia đình nên phần lớn tâm lý của người dân là thích sinh con trai để có chỗ dựa vững chắc và đảm bảo nguồn lao động cho gia đình. Còn phụ nữ các xã vùng biển phụ thuộc vào thời vụ, khi biển động thì nhiều người đi làm ăn xa, cứ vài tháng họ mới trở về nhà nên việc gặp gỡ, vận động thực hiện KHHGĐ và điều trị phụ khoa cho họ là rất khó, nhất là trong quá trình tuyên truyền, vận động để chuyển đổi hành vi cho đối tượng chấp nhận thực hiện biện pháp tránh thai hiện đại và chấp nhận mỗi gia đình sinh đủ 2 con là hết sức khó khăn.
Tuy nhiên, với sự nhiệt tình, trách nhiệm cao của đội ngũ cán bộ dân số, sự quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo của các cấp ủy Đảng, chính quyền; sự phối hợp chặt chẽ giữa các ban, ngành, các tổ chức, đoàn thể xã hội nên công tác DS-KHHGĐ tại 5 xã, thị trấn ven biên huyện Vĩnh Linh trong những năm gần đây đã có nhiều chuyển biến tích cực theo tinh thần Nghị quyết số 21-NQ/TW, Hội nghị lần thứ 6 - BCH Trung ương Đảng (khóa XII) về công tác dân số trong tình hình mới. Đây chính là tiền đề quan trọng cho việc triển khai có hiệu quả công tác dân số trong những năm tiếp theo.
Chị Nguyễn Thị Huệ, cán bộ chuyên trách dân số xã Vĩnh Thạch cho biết: “Để nâng cao chất lượng công tác DS-KHHGĐ, trong những năm qua xã Vĩnh Thạch đã phấn đấu thực hiện giảm mức sinh hợp lý, giảm tỷ lệ sinh con thứ ba trở lên, giảm thiểu sự mất cân bằng giới tính khi sinh. Thực hiện các chỉ tiêu về sàng lọc trước và sau sinh để từng bước nâng cao chất lượng dân số. Cụ thể, tỷ lệ sinh con thứ ba của xã năm 2016 là 15,8%; năm 2018 tỷ lệ sinh con thứ 3 trở lên giảm còn 14,6% và 10 tháng đầu năm 2019 giảm xuống còn 12,1%”.
Để làm tốt công tác dân số, Ban Dân số các địa phương ven biển đã chủ động xây dựng kế hoạch tham mưu cho UBND xã, thị trấn chỉ đạo, triển khai đến cấp ủy, chính quyền các thôn nêu cao tinh thần trách nhiệm trong việc thực hiện chính sách DS-KHHGĐ, từ đó đề ra các biện pháp nhằm hạn chế tỷ lệ sinh con thứ 3 trở lên. Xác định công tác tuyên truyền, thay đổi hành vi là một trong những yếu tố quan trọng để thực hiện tốt công tác dân số nên đội ngũ cán bộ làm công tác dân số của 5 xã, thị trấn đã chú trọng đổi mới về nội dung, phương pháp; nội dung tuyên truyền được lựa chọn phù hợp với tâm lý, phong tục, tập quán, từng đối tượng, nên đã thu hút được đông đảo nhân dân đồng tình hưởng ứng tham gia.
Do đời sống của người dân chủ yếu dựa vào nghề biển nên gia đình nào cũng muốn sinh từ 2-3 con trai để lập tổ thuyền đi biển. Trước tình hình đó, các cộng tác viên dân số đã đến vận động, tư vấn cho từng hộ gia đình về thực hiện DS-KHHGĐ, vận động các cặp vợ chồng chưa thực hiện các biện pháp tránh thai tham gia các đợt chiến dịch chăm sóc sức khỏe sinh sản và thực hiện dịch vụ KHHGĐ. Nội dung công tác DS-KHHGĐ cũng được lồng ghép vào các hoạt động của đoàn thể, gắn với phong trào toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa ở khu dân cư, đây cũng được xem là một tiêu chí để bình xét thi đua của các đoàn thể, cá nhân, tổ chức, gia đình văn hóa.
Nhờ vậy, đến nay nhận thức của từng người, từng gia đình và cộng đồng ở các xã vùng biển Vĩnh Linh về công tác DS- KHHGĐ đã có chuyển biến rõ nét, số gia đình sinh đủ 2 con ngày càng nhiều, tỷ lệ chấp nhận các biện pháp tránh thai năm sau cao hơn năm trước. Người dân 5 xã vùng biển đã tích cực tham gia các đợt chiến dịch chăm sóc sức khỏe sinh sản của Đề án 52, sàng lọc trước sinh và sơ sinh, kiểm soát mất cân bằng giới tính khi sinh. Phong trào xây dựng mô hình làng không có người sinh con thứ 3 trở lên được chú trọng. Trong 5 xã, thị trấn đã có 33 làng phát động không có người sinh con thứ 3 trở lên, trong đó UBND tỉnh Quảng Trị 17 lần khen thưởng 3 năm và 7 lần khen thưởng 5 năm liền không có người sinh con thứ 3 trở lên với tổng số tiền khen thưởng lên tới 550 triệu đồng để xây dựng các công trình phúc lợi xã hội phục vụ cho cộng đồng.
Để tiếp tục thực hiện hiệu quả công tác DS-KHHGĐ tại các địa phương ven biển, huyện Vĩnh Linh tăng cường triển khai hoạt động các đề án, mô hình nhằm nâng cao chất lượng dân số, chất lượng giống nòi theo tinh thần Nghị quyết số 21-NQ/TW, Hội nghị lần thứ 6 - BCH Trung ương Đảng (khóa XII) về công tác dân số trong tình hình mới; tiếp tục nhân rộng mô hình không sinh con thứ 3 trở lên; đẩy mạnh công truyền thông, tập huấn nâng cao năng lực cho đội ngũ làm công tác dân số đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ được giao.
Ngô Thị Tố Nga
